Δημοσιεύθηκε στο EpiDexia.blog, 9.05.2021

Οι πρόσφατες εκλογές στην Ισπανία αλλά και οι προεκλογικές εξελίξεις στη Γερμανία φαίνεται ότι οριστικοποιούν το, λεγόμενο, pasokification της Κεντροαριστεράς: Τα Σοσιαλδημοκρατικά κόμματα που παραδοσιακά κυριαρχούσαν στον χώρο αριστερά του Κέντρου συρρικνώνονται – αν δεν εξαφανίζονται. Τη θέση τους διεκδικούν άλλα Αριστερά κόμματα, κυρίως της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, όπως στην Ελλάδα και την Ισπανία, ή των «Οικολόγων» – Πρασίνων, όπως στην Γερμανία ή το Βέλγιο.

Προσωπικά θεωρώ ότι η υποκατάσταση των Σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων από τους Ριζοσπάστες Αριστερούς ή τους Πράσινους ούτε μπορεί ούτε πρέπει να ολοκληρωθεί. Oύτε η Ριζοσπαστική Αριστερά ούτε οι Πράσινοι είναι κόμματα προορισμένα από την ίδρυσή τους να κυβερνήσουν. Το DNA τους είναι αντιδραστικό-επαναστατικό. Η πολιτική τους ατζέντα στην ουσία εκφράζει ένα μικρό μόνο μέρος της κοινωνίας. Δεν έχουν να προτείνουν ρεαλιστικές λύσεις στα προβλήματα των σημερινών κοινωνιών, παρά μόνο ευχολόγια και ουτοπικές εικόνες. Η επαφή τους με την εξουσία μόνο κακό μπορεί να κάνει τόσο στην κοινωνία όσο και στα ίδια – όπως άλλωστε διαπίστωσαν τόσο οι Έλληνες με τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και οι Ισπανοί με το Podemos. Αναπόφευκτα πιστεύω ότι το ίδιο θα συμβεί και με τους Πράσινους οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη – αν υποθέσουμε ότι θα μπορέσουν να πείσουν τους ψηφοφόρους για τις θέσεις τους σε θέματα δύσκολα γι αυτούς όπως η ασφάλεια, το μεταναστευτικό, ή οι διεθνείς σχέσεις.

Και οι Σοσιαλδημοκράτες; Οι Σοσιαλδημοκράτες εδώ και καιρό, ήδη από τα μέσα του 1990, έχουν στερέψει από έμπνευση. Ο «τρίτος δρόμος» των Μπλερ και Κλίντον, που βασικά ακολούθησε και ο «δικός μας» Σημίτης, δεν ήταν τίποτα άλλο από κεντροδεξιά οικονομική πολιτική με λίγο κοινωνικό πασπάλισμα. Όμως, από τη στιγμή που η κεντροδεξιά πέταξε από πάνω της τα «αντικοινωνικά» βαρίδια του παρελθόντος πρόσφερε πλέον πιο πειστική λύση στους ψηφοφόρους: Αφενός, ποιος καλύτερος από αυτήν να διαχειριστεί την «κοινωνική οικονομία», που ούτως ή άλλως δική της ιδέα ήταν ήδη από το 1950; Αφετέρου, ακόμα και στο κοινωνικό μέτωπο, οι ακρότητες των δικαιωματιστών και των ακραίων φιλελεύθερων, που επικράτησαν στον αριστερό τρόπο σκέψης, αποξένωσαν μεγάλες κοινωνικές ομάδες.

Κανείς δεν πρέπει να χαίρεται με αυτή την εξέλιξη. Το καθήκον των κεντροαριστερών και των κεντροδεξιών κομμάτων είναι αφενός να προσφέρουν πολιτικές, κυβερνητικές λύσεις και αφετέρου να συγκρατούν τα άκρα τους. Τα Κεντροδεξιά κόμματα το έχουν επιτύχει αυτό σε μεγάλο βαθμό. Η μέθοδός τους είναι απλή, απομάκρυνση και αποξένωση από τα ακροδεξιά, φασιστικά κόμματα, τα οποία έτσι περιθωριοποιούνται (όπως, για παράδειγμα, συμβαίνει σε Ισπανία, Γερμανία και Ελλάδα). Τα Κεντροαριστερά κόμματα; Εκεί υπάρχει εμφανώς πρόβλημα: Καθώς καταρρέουν, υποκαθίστανται από τα άκρα τους. Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι τα κόμματα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, τα Κομμουνιστικά κόμματα και οι Πράσινοι είναι σύμφωνα με το DNA τους ακραία αριστερά κόμματα. Τυχόν επικράτησή τους αριστερά του κέντρου θα σήμαινε ότι τα άκρα κέρδισαν.

Τι πρέπει να γίνει; Ιδέα δεν έχω, άλλωστε κάθε ιδεολογική «πολυκατοικία» έχει τα δικά της προβλήματα, και οι κεντροδεξιοί οφείλουν να κοιτάξουν «τα του οίκου τους». Αν έπρεπε να πω κάτι θα σκεφτόμουν ότι τα Σοσιαλδημοκρατικά κόμματα θα έπρεπε να βγουν από την μαρξιστική βασικά λογική που εξακολουθεί να τα ταλαιπωρεί (κανείς δεν ξεχνά τον «σοσιαλισμό» της δεκαετίας του 1980), να σταματήσουν να «δανείζονται» οικονομικά μοντέλα από την κεντροδεξιά, και έτσι να (επανα)διαμορφώσουν δική τους ταυτότητα, πιο ελκυστική και πιο πειστική. Αδυνατώ να πιστέψω ότι οι κεντροαριστεροί ψηφοφόροι πείθονται πράγματι από τον ΣΥΡΙΖΑ, το Podemos και τους Πράσινους. Θεωρώ ότι αναγκαστικά μένουν εκεί και τα ψηφίζουν, επειδή δεν έχουν λύσεις. Όμως, αν κάτι μας έχει διδάξει η Ιστορία, αυτό είναι ότι η Φύση απεχθάνεται τα κενά – όμως, πολλές φορές, με πολύ σημαντικό κόστος.