Δημοσιεύθηκε στο dEASY, 30.9.2010
Ο νέος φορολογικός νόμος («Αποκατάσταση φορολογικής δικαιοσύνης και αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής», πράγματι σε ισχύ από τον Απρίλη του 2010 αλλά εγώ μόλις πρόσφατα ενημερώθηκα σχετικά) μέσα σε όλα τ’ άλλα, αρνητικά κυρίως, συναισθήματα που προκάλεσε αφήνει όμως και περιθώριο για μια, αμυδρή ίσως, ελπίδα: Στο κεφάλαιό του «Αναπτυξιακά Φορολογικά Κίνητρα» εισάγει «Φορολογικά Κίνητρα Ευρεσιτεχνίας». Επιτέλους, μια αναπτυξιακή αχτίδα φωτός μέσα στην καταχνιά της κρίσης.
Στο σημείο αυτό απλά παραπέμπω στο άρθρο (71, ν.3842/2010), ώστε να το ψάξουν περαιτέρω οι ενδιαφερόμενοι, και αναφέρω μόνο τον γενικό κανόνα «τα κέρδη της επιχείρησης από την πώληση προϊόντων παραγωγής της, για την οποία παραγωγή χρησιμοποιήθηκε ευρεσιτεχνία διεθνώς αναγνωρισμένη στο όνομα της ίδιας επιχείρησης που αναπτύχθηκε από την ίδια, απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος για τρεις συνεχόμενες χρήσεις, αρχής γενομένης από τη χρήση μέσα στην οποία πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά έσοδα από την πώληση των πιο πάνω προϊόντων. Η απαλλαγή χορηγείται και όταν τα προϊόντα παράγονται σε εγκαταστάσεις τρίτων. Επίσης, καταλαμβάνει και τα κέρδη που προέρχονται από παροχή υπηρεσιών, όταν αυτή αφορά σε εκμετάλλευση ευρεσιτεχνίας, επίσης διεθνώς αναγνωρισμένης» (παρ. 1).
Έτσι λοιπόν αποκτούμε, επιτέλους, και στην Ελλάδα φορολογικά κίνητρα για να καινοτομήσουμε. Επιτέλους αναγνωρίζεται ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις που καινοτομούν πρέπει να υποστηριχθούν με κάθε δυνατό μέσο στις προσπάθειές τους. Επιχειρήσεις που, σε περιβάλλον κρίσης, επενδύουν σε έρευνα και λανσάρουν νέα προϊόντα στη διεθνή αγορά είναι άξιες κάθε βοήθειας. Συνεισφέρουν στην απασχόληση, κάνουν εξαγωγές (και μάλιστα τεχνολογίας), ανεβάζουν το συνολικό τεχνολογικό επίπεδο της χώρας, γεγονός που συνεισφέρει όχι μόνο οικονομικά αλλά και κοινωνικά. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι ο αριθμός των Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας της Ελλάδας (ετήσιες καταθέσεις) χρησιμοποιείται ως βασικός δείκτης ανάπτυξης της χώρας σε διεθνείς μετρήσεις – κάθε μέτρο που συνεισφέρει στην επαύξησή του είναι εθνικής σημασίας.
Βέβαια, ο νόμος ενισχύει μόνο την καινοτομία με οργανωμενο τρόπο, μέσω της απόκτησης Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και μάλιστα διεθνών (θεωρητικά δηλαδή, ο ΟΒΙ δεν θα αρκεί). Τα έσοδα από την εκμετάλλευση των αντίστοιχων τεχνολογιών θα φορο-απαλλάσσονται. Προϋποτίθεται επομένως σοβαρή (και νομική) αντιμετώπιση και επένδυση για την έρευνα, κατοχύρωση και δημιουργία νέων προϊόντων.
Φυσικά δεν ισχυρίζομαι ότι οι νέες διατάξεις θα λειτουργήσουν αμέσως και απροβλημάτιστα.
Το ίδιο άρθρο, δυστυχώς, παραπέμπει σε υπουργική απόφαση που, όποτε εκδοθεί, θα ρυθμίζει τις υπόλοιπες λεπτομέρειες για την έναρξη εφαρμογής των παραπάνω στην πράξη. Για την έγκριση κάθε μιας επιχείρησης που επιθυμεί να υπαχθεί στις παραπάνω διατάξεις αρμόδιο θα είναι το υπουργείο Παιδείας, ενώ για την έκδοση της υπουργικής απόφασης, που θα ορίζει προφανώς και ποιες ακριβώς είναι οι «διεθνώς αναγνωρισμένες» ευρεσιτεχνίες (κάτι όχι και τόσο αυτονόητο, βλ. αμέσως παρακάτω) αρμόδιο είναι και το υπουργείο Οικονομικών.
Οι διατάξεις του νόμου προφανώς και θα μπορούσαν να είναι καλύτερες: για παράδειγμα, οι τρεις χρήσεις είναι πολύ λίγες. Επίσης, απομένει να δούμε την υπουργική απόφαση ώστε για παράδειγμα να διαπιστώσουμε αν απαιτείται οπωσδήποτε Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας ή αρκούν και αλλοδαπά εθνικά (ιδίως των ΗΠΑ – από την άλλη μεριά χρειάζεται προσοχή, αφού αλόγιστη διεύρυνση αυτού του κριτηρίου, για παράδειγμα σε κράτη-ευκαιρίας, θα μπορούσε να οδηγήσει σε προβλήματα). Σε κάθε όμως περίπτωση οι διατάξεις κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση και αυτό είναι το μόνο που, για την ώρα, οφείλουμε να συγκρατήσουμε.
Το επόμενο πλέον στάδιο, μετά φυσικά την κατά το δυνατό γρήγορη έκδοση της απαιτούμενης υπουργικής απόφασης, θα έπρεπε να είναι η διευκόλυνση των ίδιων, καινοτόμων, ελληνικών επιχειρήσεων για την απόκτηση των διεθνών Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας που απαιτούνται πλέον από το νόμο, μια υπόθεση που περιλαμβάνει κόπο και, κυρίως, δυσβάστακτο κόστος ιδίως για startup επιχειρήσεις. Όμως, αφού η αρχή έγινε και ο διάλογος για τα διεθνή Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας ελληνικών επιχειρήσεων άνοιξε, μόνο καλές εξελίξεις μπορούμε να περιμένουμε από αυτόν.