Δημοσιεύθηκε στο dEASY, 21.12.2009
Τα Χριστούγεννα του 2009 σηματοδοτούν το σημείο εκείνο που οι γονείς μου ζήτησαν ν’ αγοράσουν laptop και να τους εξηγήσω τα πάντα γύρω από το ιντερνετ, ώστε να μπαίνουν στο troktiko και στη zougla . Η αντίληψη ότι υπάρχει δυνατότητα να ενημερώνεται κανείς από το ιντερνετ νομίζω γενικεύεται στον πληθυσμό. Σιγά-σιγά όλο και περισσότεροι εγκαταλείπουν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και ενημερώνονται από ιστοσελίδες.
Αυτό μας φέρνει στον ιντερνετικό τύπο, επομένως. Για την ώρα δύο μόνο σημεία θα ήθελα να σημειώσω:
Ι. Παρότι sites στυλ ραδιοτηλεοπτικής δημοσιογραφίας υπάρχουν αρκετά πλέον στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν (δεν έχουν πέσει στην αντίληψή μου τουλάχιστον) sites στυλ έντυπης δημοσιογραφίας.
Εξηγούμαι: στην Ελλάδα έχουμε πλέον πολλά sites που ανεβάζουν τις ειδήσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς συμβαίνουν. Αποτελούν έτσι, μαζί με την τηλεόραση και το ραδιόφωνο, το πλέον άμεσο μέσο μαζικής ενημέρωσης. Στα sites αυτά, συνήθως τύπου blog, οι ειδήσεις ανεβαίνουν στιγμιαία και η περιγραφή είναι στεγνή, περιγραφική, λίγων γραμμών ή μιας/δυο φωτογραφιών: μόνο τα γεγονότα. Ανήκουν έτσι, θα έλεγα, στην ευρύτερη ραδιοτηλεοπτική δημοσιογραφία, που στόχο έχει την κατά το δυνατό άμεση ενημέρωση του κοινού.
Από την άλλη μεριά δεν υπάρχουν sites που ν’ αποτελούν έντυπη δημοσιογραφία. Βασικό χαρακτηριστικό της έντυπης δημοσιογραφίας είναι η απόσταση από τα γεγονότα και η αναμετάδοση πιο ολοκληρωμένης εικόνας. Αφού εξορισμού μέχρι την έκδοση και διανομή μεσολαβούν ώρες, οι δημοσιογράφοι των εφημερίδων ασχολούνται περισσότερο ίσως με την ερμηνεία παρά με την αναμετάδοση (εκεί άλλωστε τους έχουν ήδη προλάβει οι συνάδελφοί τους της ραδιοτηλεόρασης).
Αυτό στο ιντερνετ θα μεταφραζόταν σε ένα site το οποίο θα μαζέψει μια είδηση από κάθε διαθέσιμη πηγή (τηλεόραση, ραδιόφωνο, sites ηλεκτρονικής δημοσιογραφίας) θα την επεξεργαστεί, θα την εμπλουτίσει και θ’ αναμεταδώσει κατά το δυνατό πλήρη εικόνα. Με ερμηνεία των γεγονότων, πιο πολλά στοιχεία, πιο πολλές προεκτάσεις, με απρόσμενες αναφορές. Με κείμενο τέλοσπάντων που δεν θα είναι στεγνά ενημερωτικό αλλά θ’ αναλύει το πως και το γιατί. Τελικά δηλαδή, με πιο πολλές λέξεις: εκεί που τα sites που ανταγωνίζονται τη ραδιοτηλεόραση αφιερώνουν 10-20 γραμμές για κάθε άρθρο τους, τα sites που θ’ ανταγωνίζονταν τις εφημερίδες και τα περιοδικά για το ίδιο θέμα θα έπρεπε να αφιερώνουν πολλαπλάσια έκταση.
ΙΙ. Η έκταση και κατ’ επέκταση η ποιότητα της ιντερνετικής (ή και μη) δημοσιογραφίας με φέρνει στη δεύτερη παρατήρησή μου. Το deasy διαβάζει WIRED, καθένας μας διαβάζει φαντάζομαι κάποια αλλοδαπά έντυπα κατά καιρούς ή συστηματικά. Δεν μπορεί, θα έχετε παρατηρήσει ότι σε όλα υπάρχουν άρθρα μερικών χιλιάδων λέξεων. Ολόκληρο το περιοδικό (ή η εβδομαδιαία εφημερίδα) μπορεί να είναι γεμάτο διαφημίσεις ή άρθρα-σημείωσεις της μιας σελίδας, αλλά πάντως 2-3 ή και 4 βαριά κομμάτια 2-3000 λέξεων πάντα περιλαμβάνονται μέσα σ’ αυτά. Αυτά είναι που σχολιάζονται, από αυτά χαρακτηρίζεται τελικά το ίδιο το έντυπο.
Στον ελληνικό έντυπο τύπο, ευρείας κυκλοφορίας τουλάχιστον, εγώ προσωπικά ποτέ μα ποτέ δεν έχω πέσει πάνω σε άρθρο άνω των 2000, έστω 2500, λέξεων. Όλα είναι κομμάτια της μιας μιάμισης σελίδας το πολύ. Ακόμα και όταν κάνουν ρεπορτάζ, το άρθρο είναι καμιά 1000άδα λέξεις και τα υπόλοιπα είναι συνεντεύξεις και απευθείας παραπομπές. Λες και είναι κατάρα ο δημοσιογράφος να κάνει πλήρες ρεπορτάζ και να γράψει μερικές χιλιάδες λέξεις, ενσωματώνοντας και τις απόψεις όλων αυτών από τους οποίους παίρνει συνέντευξη.
Το ιντερνετ (και πάλι) θα μπορούσε ν’ αποτελέσει την ελπίδα για όλους μας. Στα ιντερνετικά έντυπα εκείνοι οι έλληνες δημοσιογράφοι, που πιθανώς να έλεγαν ότι τα έντυπα μέσα δεν τους δίνουν τις ευκαιρίες αφού κείμενα μόνο εκατοντάδων και όχι χιλιάδων λέξεων ζητούν, θα μπορούσαν να βγάλουν το άχτι τους. Να δημοσιεύσουν άρθρα και ιστορίες με έκταση και ανάλυση που θα μας συναρπάσουν και που θα συζητηθούν.
Όμως κάτι τέτοιο δεν υπάρχει μέχρι σήμερα. Όπως είπα, όλα τα ειδησεογραφικά sites ακολουθούν την πεπατημένη του ραδιοτηλεοπτικού τύπου: άμεση αναμετάδοση του γεγονότος και σύντομη, απλή (και αβαθής) περιγραφή.
Και, τουλάχιστον ο ραδιοτηλεοπτικός τύπος έχει το άλλοθι των «δημοσιογραφικών» εκπομπών-ρεπορτάζ (όλοι γνωρίζουμε ποιες είναι), που πράγματι κάνουν ηλεκτρονικά ό,τι παραπάνω ζητάω να γίνει έντυπα. Το ιντερνετ και τα ειδησεογραφικά του sites πότε άραγε θ’ αποκτήσουν το δικό τους άλλοθι;