Δημοσιεύθηκε στο dEasy, 26.11.2018
Την προηγούμενη εβδομάδα διοργανώθηκε στην Αθήνα το, πρώτο, SungularityU Greece Summit. Ομολογουμένως δεν πήγα, αλλά την συζήτηση περί singularitarianism την παρακολουθώ και λόγω επαγγέλματος αλλά και από προσωπικό ενδιαφέρον. Δεν έχω καταλάβει ακριβώς τη σχέση του συνεδρίου με το «κίνημα» ή όπως αλλιώς θέλει να το αποκαλέσει κανείς, αλλά σε κάθε περίπτωση οι άνθρωποι και οι ιδέες του δεν μπορεί ν’ αγνοηθούν.
Επομένως, με ενδιαφέρον διάβασα το άρθρο του Κώστα Γιαννακίδη στο Protagon για ό,τι συζητήθηκε στην Αθήνα. Οι ιδέες είναι εκείνες περίπου που περίμενα να παρουσιαστούν – σε όσους ενδιαφέρονται θα πρότεινα και το Homo Deus του Harari, που έτσι ή αλλιώς αυτή την περίοδο συζητιέται πολύ.
Η τελευταία σκέψη όμως στο παραπάνω κείμενο μου δίνει ευκαιρία να μιλήσω για το ρόλο των κρατών στην σημερινή, παγκοσμιοποιημένη κατάσταση. Σε αυτό ο συντάκτης παραπονείται ότι «εδώ συνήθως μπαίνει με μελαγχολικό, σχεδόν θεατρικό, τρόπο το ερώτημα: και η Ελλάδα; Ελάτε τώρα! Το πρόβλημα δεν είναι ότι η Ελλάδα τα παρακολουθεί όλα αυτά από απόσταση -και άλλες χώρες τα βλέπουν από μακριά. Το πρόβλημα είναι ότι δεν τα συζητά καν, δεν υπάρχουν με κάποιον τρόπο στην κοινή ατζέντα».
Αυτό είναι βέβαια αλήθεια. Κανείς, ή σχεδόν κανείς, δεν συζητά εδώ αυτά τα θέματα. Όμως, κάτι τέτοιο είναι αναπόφευκτο. Κανείς σε μικρά κράτη όπως η Ελλάδα δεν έχει τη δυνατότητα να συντηρήσει μια τέτοια συζήτηση. Για κάτι τέτοιο απαιτούνται πολλά χρήματα, τα οποία αναγκαστικά θα προέλθουν από το ενδιαφέρον είτε της επιστημονικής είτε της επιχειρηματικής κοινότητας (μακριά από εμάς η κρατική «στήριξη» με ό,τι αυτό συνεπάγεται…). Όμως η ελληνική επιστημονική ή ακαδημαϊκή κοινότητα θα ασχοληθεί με θέματα που αφορούν την Ελλάδα. Φαύλος κύκλος, θα έλεγε κανείς, η σκληρή πραγματικότητα, θα απαντούσα εγώ. Κατά τη γνώμη μου, στην Ελλάδα αντί να συζητάμε για αλγόριθμους, καλύτερα να συζητάμε τι γίνεται στη γειτονιά μας και πως καλύτερα μπορούμε να ανταποκριθούμε σε αυτό. Οι αλγόριθμοι παράγονται αλλού, εμείς απλοί αποδέκτες είμαστε, η χώρα (εκτός ατομικών εξαιρέσεων) δεν έχει κάτι να προσφέρει στη σχετική κουβέντα ή διαδικασία.
Και εδώ έρχεται ο ρόλος του υπερτοπικού οργανισμού, δηλαδή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλα τα θέματα του συνεδρίου δεν απασχολούν, επειδή τελικά δεν αφορούν άμεσα, την Ελλάδα, όμως απασχολούν και με το παραπάνω την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έχει μάλιστα την καλύτερη απάντηση παγκοσμίως στα περισσότερα από αυτά: Τον Γενικό Κανονισμό για τα προσωπικά δεδομένα, ή τον GDPR στη γλώσσα μας. Εκεί όλοι αυτοί οι, Αμερικανοί κυρίως, οραματιστές θα βρουν τις περισσότερες, και καλύτερες, απαντήσεις, που διαθέτει η ανθρωπότητα σήμερα για τα θέματα που τους απασχολούν.
Αυτός τελικά είναι, κατά τη γνώμη μου, ο ρόλος των κρατών στο μέλλον. Κράτη όπως η Ελλάδα, το Βέλγιο ή η Δανία, αλλά ακόμα και μεγαλύτερα όπως η Γαλλία ή η Γερμανία, δεν μπορούν να «παίξουν» στη διεθνή αρένα, όπου κινούνται τα μεγαθήρια ΗΠΑ και Κίνα. Η μόνη λύση είναι η εκπροσώπηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή θα αντιμετωπίσει τα προβλήματα της ανθρωπότητας, κάτι που κάνει ήδη και μάλιστα καλά. Αυτή θα πει στις ΗΠΑ και στην Κίνα τι κανόνες θα χρειαστεί η ανθρωπότητα για την Τεχνητή Νοημοσύνη, τους αλγόριθμους ή τα κρυπτονομίσματα – και οι ΗΠΑ και η Κίνα θα ακούσουν με προσοχή τη γνώμη της. Τα τοπικά προβλήματα προφανώς θα παραμείνουν τοπικά, θα λυθούν από τις τοπικές κοινωνίες. Για τα υπερτοπικά όμως, ας σταματήσουμε να αναζητάμε τη θέση της Ελλάδας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι και ας αρχίσουμε να νιώθουμε περισσότερο Ευρωπαίοι.