Δημοσιεύθηκε στο STARTUPPER MAG, 25.03.2023

Το ChatGPT φαίνεται ότι αυτήν την περίοδο έχει συνεπάρει ολόκληρο τον πλανήτη. Καθένας τοποθετείται στο θέμα αυτό από τη μεριά που του ταιριάζει καλύτερα: η βιομηχανία και οι υποστηρικτές της Τεχνητής Νοημοσύνης θριαμβολογούν για τις δυνατότητές του και για την πρωτοφανή εμπορική διείσδυση που πέτυχε μέσα σε λίγες μέρες από την εμφάνισή του. Από την άλλη μεριά, όσοι έτσι ή αλλιώς προβληματίζονταν για την Τεχνητή Νοημοσύνη βρήκαν μια ακόμα ευκαιρία να κινδυνολογήσουν – μερικοί μάλιστα έφτασαν στο σημείο να ζητήσουν πλήρη απαγόρευση(!).
Μια πλευρά όμως που ίσως συζητήθηκε λιγότερο από τις υπόλοιπες αφορά την εμπλοκή του Δημοσίου, ή, σωστότερα, των κρατών. Δύο, τουλάχιστον, οπτικές μπορεί να διακρίνει κανείς. Αφενός, το θέμα των επενδύσεων: ποιος επενδύει σε (και τελικά σε ποιον ανήκουν οι) εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης; Αφετέρου, το θέμα της γεωπολιτικής: τι ακριβώς σημαίνει η «ιδιοκτησία» αυτών των εφαρμογών από συγκεκριμένα κράτη;
Όσον αφορά το πρώτο θέμα, όπως είναι ίσως γνωστό (ή και όχι, όμως το καταλαβαίνει κανείς εύκολα αν το καλοσκεφτεί) όλα τα μεγάλα τεχνολογικά άλματα της ανθρωπότητας βασικά τα χρηματοδοτεί το Δημόσιο. Από τα ταξίδια εξερεύνησης των ωκεανών μέχρι το ίντερνετ, όλα τα μεγάλα πρότζεκτ έχουν πίσω τους κρατικό χρήμα. Μόνο το Δημόσιο αντέχει το, τεράστιο, ρίσκο να χαθούν εντελώς χρήματα σε υπερ-φιλόδοξα πρότζεκτ. Σήμερα, η χρηματοδότηση αυτή είναι είτε άμεση (βλ. αναπτυξιακούς νόμους) είτε έμμεση (βλ. σχεδόν όλα τα VC σχήματα στην Ευρώπη). Ο ιδιωτικός τομέας είναι πάντα προσεκτικός με τα λεφτά του, και κατά κανόνα ακολουθεί τα χρήματα του Δημοσίου.
Το ζήτημα βέβαια εδώ είναι, σε ποιον ανήκει το τελικό προϊόν. Το Δημόσιο, όποτε η επένδυση πετυχαίνει, αντιδρά με ποικίλους τρόπους: το ίντερνετ το «απελευθέρωσε» ενώ τις αποικίες τις απομύζησε. Το ερώτημα τώρα είναι, τι θα κάνει με τις εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης; Θα τις «ελευθερώσει» ή θα τις κρατήσει υπό την ιδιοκτησία του; Το θέμα περιπλέκει η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα: ήδη η Microsoft έχει επενδύσει 10δις στο ChatGPT, η Google αναπτύσσει το δικό της σύστημα και οι κινεζικές εταιρείες κάνουν ακριβώς το ίδιο. Σε ποιον θα ανήκει το τελικό προϊόν;
Αυτή η ερώτηση οδηγεί και στο δεύτερο θέμα, το γεωπολιτικό. Όπως έδειξε η βιομηχανία πληροφορικής, η τεχνολογική πρωτοκαθεδρία οδηγεί σε παγκόσμια δύναμη. Οι «κόντρες» μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας με αντικείμενο τις τεχνολογικές εταιρείες τους δείχνουν ακριβώς αυτό. Η Ευρώπη υστερεί, έτσι έχει απαντήσει αναλαμβάνοντας τον ρόλο του παγκόσμιου νομοθέτη. Μόλις οι νέες εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης κατακτήσουν τους υπολογιστές και τις ζωές μας οι παγκόσμιοι ρόλοι πιθανώς να αλλάξουν – ή και όχι, αφού φαίνεται ότι οι φύλακες έχουν γνώση και καθένας ήδη τοποθετείται αντίστοιχα.