Δημοσιεύθηκε στο dEASY, 5.2.2014
Η έκρηξη των τεχνολογικών startups και στην Ελλάδα είναι πλέον αδιαμφισβήτητο γεγονός. Πιτσιρικάδες (και μη) με γνώσεις προγραμματισμού και φιλόδοξα σχέδια έχουν στόχο να κατακτήσουν τον κόσμο. Το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό – κάθε άλλο, αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο των ημερών και όχι, ευτυχώς, παράγωγο της κρίσης (ή αλλιώς, αναγκαστική επιχειρηματικότητα). Ανεξαρτήτως όμως της διεθνούς προσέγγισης στο θέμα εδώ απασχολεί η ελληνική πραγματικότητα. Αν θεωρήσουμε ότι το φαινόμενο είναι θετικό για την ελληνική κοινωνία και οικονομία (το πρώτο σίγουρα, για το δεύτερο χωράει κουβέντα), το ζητούμενο είναι πως θα μπορούσε να βοηθηθεί περαιτέρω από την ελληνική πολιτεία.
Για τον στόχο αυτόν μερικές επισημάνσεις και προτάσεις:
(1) Το μοντέλο της ΙΚΕ (ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρείας), ή αλλιώς της εταιρείας του ενός ευρώ, λειτούργησε. Από την εμπειρία μου η συντριπτική πλειοψηφία των τεχνολογικών startups διαλέγει αυτόν ακριβώς τον εταιρικό τύπο για την έναρξη της δραστηριότητάς της – και στο μέλλον βλέπουμε.
(2) Η υποχρέωση ύπαρξης έδρας (δηλαδή, μισθωτηρίου σε γραφείο) δεν είναι συμβατή με τον εταιρικό αυτό τύπο και δραστηριότητα. Τα τεχνολογικά startups μπορεί να έχουν έδρα το σαλόνι του σπιτιού τους ή το καφέ της γειτονιάς που παρέχει Wi-Fi – δεν χρειάζεται γραφείο, παρά μόνο ένα laptop και όρεξη για δουλειά. Η υποχρέωση να προσκομίζεται κάθε φορά μισθωτήριο για να πάρει η εταιρεία ΑΦΜ επιβαρύνει με έξοδα και δεν προσφέρει απολύτως τίποτα στην πράξη. Θεωρητικά μάλιστα ανατρέπει και το «η εταιρεία του ενός ευρώ», αφού η καταβολή τους πρέπει κάπως να δικαιολογηθεί στο εταιρικό της κεφάλαιο ενώ έσοδα, θεωρητικά, η εταιρεία θα αργήσει (λίγο…) να κάνει. Μια απλή εγκύκλιος στις εφορίες, κάθε μια από τις οποίες εφαρμόζει την δική της πολιτική στο θέμα, θα αντιμετώπιζε την κατάσταση.
(3) Το σημαντικότερο έξοδο που αντιμετωπίζουν οι «εταιρείες του ενός ευρώ» είναι οι ασφαλιστικές εισφορές (και) των ιδρυτών τους. Οι επιχειρήσεις αυτές ιδρύονται συνήθως με ελπίδα, μεγάλα σχέδια και χωρίς λεφτά. Αντιθέτως, το Κράτος αμέσως με την ίδρυσή τους απαιτεί να εισπράττει πλήρεις ασφαλιστικές εισφορές από τους ιδρυτές τους που κατά τα άλλα δεν έχουν χρήματα να καλύψουν ούτε τα βασικά. Έτσι, χρήματα που θα δαπανώνταν για την ανάπτυξη των προϊόντων/υπηρεσιών αναγκαστικά καταβάλλονται για ασφάλιση. Η υποχρέωση αυτή θα έπρεπε είτε να καταργηθεί (για παράδειγμα, για τα 2 ή 3 πρώτα χρόνια ζωής μιας ΙΚΕ) ή να μετριαστεί σε ποσοστό μόνο των κανονικών εισφορών.
(4) (Τα ίδια με τα παραπάνω ισχύουν και για τον πρώτο ή το πολύ τον δεύτερο υπάλληλο των εταιρειών αυτών. Συχνά είναι προγραμματιστής Η/Υ και φυσικά ούτε λόγος για πρόσληψη, αφού οι ασφαλιστικές εισφορές είναι απαγορευτικές σε συνδυασμό και με αυτές των ιδρυτών. Έτσι, συχνά επινοούνται διάφορα ευφάνταστα σχήματα συνεργασίας. Θα έπρεπε επομένως και αυτές οι εισφορές, για τον πρώτο ή και τον δεύτερο υπάλληλο μιας ΙΚΕ να μετριαστούν στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό για τα πρώτα 2 ή 3 χρόνια ζωής της, χωρίς φυσικά να επηρεαστεί η κάλυψη του υπαλλήλου.)
(5) Τέλος, κοινό χαρακτηριστικό των startups αυτών είναι ότι αμέσως με την ανάπτυξη ενός πρωτοτύπου ή πιλότου αναζητούν επενδυτή. Οι επενδύσεις αυτές θα ήταν καλό να ενθαρρύνονταν από το Κράτος όσο το δυνατό περισσότερο. Μια ιδέα θα ήταν φορολογικές απαλλαγές τόσο κατά την είσοδό τους όσο και, κυρίως, κατά το επιτυχημένο exit τους, ώστε να γίνουν ιδιαίτερα ελκυστικές στους ενδιαφερόμενους.
Η δημιουργία ενός startup nation και στην Ελλάδα είναι ίσως ένα αναπόφευκτο σημείο των καιρών. Η επιτυχία του όμως μπορεί να υποστηριχθεί με λίγες, συγκριτικά εύκολες κινήσεις από το Κράτος. Οι κινήσεις αυτές ομολογουμένως θα μειώσουν τα έσοδά του σε πρώτο χρόνο, όμως τα οφέλη σε βάθος χρόνου θα είναι σημαντικά – για όλους μας.