Δημοσιεύθηκε στο tomanifesto.gr, 14.06.2022
Αυτή την εβδομάδα άλλη μια πλατφόρμα online διάθεσης ψηφιακού περιεχομένου, η Disney+, ξεκινά στην Ελλάδα. Έρχεται να προστεθεί στο Netflix, το οποίο, βοηθούντος και του κορωνοϊού, άλλαξε το τηλεοπτικό τοπίο και τις συνήθειες των Ελλήνων: Η συνδρομητική του βάση στην Ελλάδα έχει πλέον ξεπεράσει το μισό εκατομμύριο. Αν σε αυτούς προστεθούν οι χρήστες της εξαιρετικής προσπάθειας της ΕΡΤ, του ERTflix, που μάλιστα παρέχεται δωρεάν, το σύνολο ανεβαίνει. Τελικά (συνυπολογιζομένων και των «αντικανονικών» χρηστών του Netflix) θεωρώ πως πάνω από 1εκ. συμπολιτών μας κάνει κάθε βράδυ online streaming, δηλαδή ένας περίπου στους δέκα.
Άραγε το Disney+ θα αυξήσει την πίτα ή θα κανιβαλίσει την αγορά του Netflix; Δύσκολο να το προβλέψει κανείς, ιδιαίτερα σε συνθήκες πληθωρισμού άνω του 10%. Αν ήταν πάντως να μαντέψω, θα έλεγα ότι τελικά θα αυξήσει την πίτα: Δεν μπορώ να φανταστώ εύκολα κάποια οικογένεια που δεν θα κατάτασσε ψηλά στις ανάγκες του προϋπολογισμού της 10 ευρώ τον μήνα ώστε να βλέπει καθένας ό,τι θέλει, όποτε θέλει.
Γιατί το λέω αυτό; Δεν σέβομαι τα 10 ευρώ τον μήνα; Τα θεωρώ ασήμαντο ποσό; Καθόλου. Ίσα ίσα, είναι ένα σημαντικό ποσό, ειδικά σε ετήσια βάση. Η θεωρία μου στηρίζεται στη μνήμη μου – συγκεκριμένα, στη λειτουργία των video clubs.
Όπως οι παλαιότεροι θυμόμαστε, από τη δεκαετία του 1980 μέχρι τα τέλη του 2010 κάθε εβδομάδα νοικιάζαμε μια ή δύο ταινίες από το video club της γειτονιάς μας. Το κόστος δεν ήταν ασήμαντο, εγώ το θυμάμαι, τελικά, στο 1,5 Ευρώ για δύο ημέρες ενοικίασης (αν κανείς ήταν συνεπής).
Επομένως, ο υπολογισμός μου είναι απλός: Το μηνιαίο κόστος του, τότε, video club, που ομολογουμένως «ξεχάσαμε» για δέκα χρόνια, ξανάρχεται τώρα μέσω των Netflix, Disney+ και των συναφών.
Αυτό ακριβώς είναι και το κεντρικό θέμα αυτού εδώ του σημειώματος, η κανονικοποίηση του ίντερνετ. Το ίντερνετ έχει πλέον αποδειχτεί ότι λειτουργεί ως εξής: Στην αρχή «σπάει» ένα παραδοσιακό μοντέλο της αγοράς, για παράδειγμα τη διάθεση ταινιών. Όλοι θυμόμαστε την online πειρατεία και την καταστροφή που απείλησε να προκαλέσει. Για μια περίπου δεκαετία όλοι λιγότερο ή περισσότερο «κατεβάζαμε» παράνομα ταινίες, τα video clubs έκλεισαν, τα studios βρέθηκαν σε απόγνωση. Μετά το «σπάσιμο» έρχονται οι νέες, νόμιμες ψηφιακές εναλλακτικές: το Netflix ξεκίνησε μόλις το 2007 (πιο πριν ήταν κι αυτό εταιρεία ενοικίασης DVD). Στο τέλος έρχεται η κανονικοποίηση μέσω online εργαλείων, η αναπαραγωγή δηλαδή καταστάσεων που ήδη γνωρίζαμε, αυτή τη φορά όμως με ψηφιακό τρόπο. Έτσι, εμείς συνεχίζουμε να πληρώνουμε ό,τι πληρώναμε, και τα studios συνεχίζουν να βγάζουν ό,τι έβγαζαν.
Υπάρχουν κερδισμένοι και χαμένοι από αυτή τη δημιουργική καταστροφή; Φυσικά. Χαμένοι είναι οι ιδιοκτήτες video club. Οι μικρές αίθουσες σινεμά. Κερδισμένοι οι καταναλωτές, επειδή η γκάμα επιλογών αυξήθηκε κατά πολύ. Τα studio έμειναν, τελικά νομίζω, αδιάφορα.
Η κανονικοποίηση του ίντερνετ είναι ένα φαινόμενο που βλέπουμε διαρκώς γύρω μας. Το ίδιο ακριβώς με τις ταινίες συνέβη και με την μουσική, μέσω των Spotify, Apple Music και YouTube. Και εκεί τα 10 Ευρώ τον μήνα που πληρώναμε για ένα CD (ή ένα LP, παλιότερα) τώρα καταβάλλονται σε premium μηνιαίες συνδρομές, μετά από μια διαδικασία «σπασίματος» που εξαφάνισε τα συνοικιακά δισκάδικα. Κατά τη γνώμη μου το ίδιο θα συμβεί σύντομα και με τον Τύπο: Για την ώρα το παραδοσιακό μοντέλο έχει «σπάσει» (πόσοι κάτω των 40 ετών αγοράζουν καθημερινά εφημερίδα;) όμως σύντομα θα φτιάξει ξανά, με αντίστοιχες online πλατφόρμες. Το μόνο που χρειάζεται είναι υπομονή – και, φυσικά, εκπαιδευμένοι χρήστες/πολίτες που θα μπορούν να ανταποκρίνονται στις νέες κάθε φορά συνθήκες.
Published in tomanifesto.gr, 14.06.2022
The principle of “normalisation of the internet”
This week another online digital content delivery platform, Disney+, launches in Greece. It comes to join Netflix, which, aided by the coronavirus, has changed the TV landscape and the habits of Greeks: its subscriber base in Greece has now exceeded half a million. If we add to them the users of ERT’s excellent effort, ERTflix, which is even provided free of charge, the total goes up. In the end (including the “irregular” users of Netflix) I believe that over 1 million of our fellow citizens are streaming online every night, which is about one in ten.
I wonder if Disney+ will increase the pie or cannibalize the Netflix market? Hard to predict, especially with inflation above 10%. If I were to guess, however, I’d say it will eventually increase the pie: I can’t easily imagine any family that wouldn’t rank high on its budget needs 10 euros a month so that everyone can watch what they want, when they want.
Why do I say this? Do I not respect 10 euros a month? Do I consider it an insignificant amount? Not at all. On the contrary, it is a significant amount, especially on an annual basis. My theory is based on my memory – specifically, the operation of video clubs.
As older folks remember, from the 1980s until the late 2010s, we rented one or two movies from our neighborhood video club every week. The cost was not insignificant; I remember it, eventually, at 1.5 Euros for two days of rental (if one was consistent).
So my calculation is simple: the monthly cost of, at the time, the video club, which we admittedly “forgot” about for ten years, is now coming back through Netflix, Disney+ and the like.
This is precisely the central theme of this note, the normalization of the internet. The internet has now been proven to work like this: At first it “breaks” a traditional market model, for example the distribution of movies. We all remember online piracy and the disaster it threatened to cause. For a decade or so we all more or less downloaded films illegally, video clubs closed down, studios were in despair. After the ‘breaking’ came the new, legal digital alternatives: Netflix was only launched in 2007 (before that it was also a DVD rental company). Finally, there is the normalisation through online tools, i.e. the reproduction of situations we already knew, but this time in a digital way. So we keep paying what we were paying, and the studios keep putting out what they were putting out.
Are there winners and losers from this creative disaster? Of course. The losers are the video club owners. The small movie theaters. The winners are the consumers, because the range of choices has been greatly increased. The studios were, in the end, I think, indifferent.
The normalization of the internet is a phenomenon we see all around us all the time. The exact same thing that happened with movies happened with music, through Spotify, Apple Music and YouTube. And there too, the 10 Euros a month we used to pay for a CD (or LP, previously) is now paid in premium monthly subscriptions, following a ‘breaking’ process that has wiped out the neighbourhood record shops. In my opinion, the same will soon happen with the press: For now the traditional model is “broken” (how many people under 40 buy a daily newspaper?) but it will soon be rebuilt, with corresponding online platforms. All that is needed is patience – and, of course, trained users/citizens who can respond to the new circumstances each time.