Δημοσιεύθηκε στο dEasy, 28.3.2011

Αυτή την περίοδο φαίνεται πως έχει ξεκινήσει διάλογος, ομολογουμένως όχι ιδιαίτερα «ανοιχτός», σε διεθνές επίπεδο για την ανάγκη ύπαρξης ή μη σε επίπεδο κράτους ενός «διακόπτη» / kill switch για το Internet. Η λογική πίσω από το θέμα αυτό είναι απλή: δικαιολογείται το «σβήσιμο» του Internet στο εσωτερικό μιας χώρας σε περιόδους όταν διακυβεύεται η εθνική της ασφάλεια, πχ. σε πολέμους, εξεγέρσεις κλπ κλπ;

Το ερώτημα αποτελούσε ήδη εν μέρει τμήμα της γενικής προβληματικής του cyberwar και των σχετικών τεχνικών σε χώρες όπως οι ΗΠΑ. Όμως, το παράδειγμα των πρόσφατων εξεγέρσεων στις αραβικές χώρες έθεσε το θέμα με έμφαση – και τους νομοθέτες προ των ευθυνών τους.

Το θέμα συνοψίζει ο Economist εδώ με επιτυχία, επομένως περαιτέρω ανάλυση από τη μεριά μου περιττεύει. Συνοπτικά, η Αίγυπτος και άλλα κράτη που επιχείρησαν να «κατεβάσουν» τους διακόπτες των ISP και των telecoms providers τους εξαιτίας της εξέγερσης απέτυχαν οικτρά ενώ ταυτόχρονα προκάλεσαν δυσβάστακτο κόστος στην εθνική τους οικονομία στη διαδρομή. Γενικά, μόνο ανελεύθερα καθεστώτα περιορίζουν την πρόσβαση των πολιτών τους στο Internet. (Σας βεβαιώνω πάντως πως θα εκπλαγείτε αν μάθετε πόσες ιντερνετικές εφαρμογές δεν «δουλεύουν» σε χώρες προς τα ανατολικά μας…)

Η προβληματική όμως παραμένει, ακόμα και σε χώρες όπως οι ΗΠΑ ή η Γερμανία: πρέπει η κυβέρνηση να έχει το δικαίωμα να «κατεβάσει» το Internet σε περίπτωση πχ. πολέμου ή τρομοκρατικού χτυπήματος. Οι παράμετροι, όπως τουλάχιστον τις αντιλαμβάνομαι εγώ, είναι κυρίως δύο: αφενός, ο περιορισμός της ζημιάς σε περίπτωση που «hackers του εχθρού» καταλάβουν καίρια συστήματα υπολογιστών του κράτους που δέχεται επίθεση. Αφετέρου, ο περιορισμός του πανικού στο κοινό, αν αντιληφθεί ότι η χώρα του και οι πολίτες της δέχονται συντονισμένη κυβερνο-επίθεση – σε τέτοιες περιπτώσεις ο πανικός μεγιστοποιεί τα αποτελέσματα της επίθεσης.

Απάντηση, όπως είναι κατανοητό, σε τόσο δύσκολα ζητήματα δεν υπάρχει. Εξαρτάται από την κοσμοθεωρία καθενός. Κάποιοι θα ήταν έτοιμοι να δεχτούν να έχει η κυβέρνηση τη δυνατότητα να «κατεβάσει» το Internet στο εσωτερικό της χώρας (εμπιστευόμενοι την κρίση της;), όταν η χώρα για παράδειγμα βρίσκεται σε πόλεμο. Κάποιοι άλλοι θα δίσταζαν περισσότερο. Ο παράγοντας της έκθεσης των κρατικών υπολογιστικών συστημάτων σε κίνδυνο (και ο βαθμός της πράγματι επικινδυνότητας – για παράδειγμα, πόσα κρίσιμα συστήματα έχει εντέλει on-line η Ελλάδαq) προφανώς επιβαρύνει υπέρ του «διακόπτη».

Στα θέματα εθνικής ασφάλειας επομένως, ενδεχομένως και να χωρούσε διάλογος, αν είναι σκόπιμη η ύπαρξη «διακόπτη» για το Internet ή όχι. Το σημείωμα όμως αυτό είναι το πρώτο από συνολικά δύο – στο αμέσως επόμενο θα συζητήσουμε για «μικρο-διακόπτες», που κλείνουν την πρόσβαση σε συγκεκριμένα sites για λόγους άλλους από εθνικής ασφαλείας. Εκεί, τα πράγματα χρειάζονται μεγαλύτερη προσοχή.

Επομένως, το παρόν σημείωμα δεν το γράφω για να δώσω απάντηση, απλά και μόνο για να ενημερώσω, τι περίπου συζητούν περισσότερο «ώριμα» κράτη γύρω μας για το, όλο και σημαντικότερο, θέμα του κυβερνοπολέμου (που περιλαμβάνει(;) και την τρομοκρατική ενέργεια). Όπως ίσως ήδη γνωρίζετε, οι κυβερνοπόλεμοι δεν χρειάζονται επίσημη αναγγελία, βλ. και το πρόσφατο παράδειγμα της Εσθονίας, και μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί. Επομένως, χρειαζόμαστε συγκεκριμένο σχέδιο προστασίας μας, και εκεί ακριβώς κολλάει και ο προβληματισμός για την ύπαρξη ή μη «διακόπτη» / kill switch.

Άλλωστε, και ειδικά για το θέμα της άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος σε περιόδους εθνικής κρίσης (κάτι που προϊδεάζει πως περίπου θα λειτουργούσε το Internet σε αντίστοιχες περιόδους), εγώ είμαι αρκετά μεγάλος για θα θυμάμαι στα Ίμια κάποιους δημοσιογράφους σε μια βάρκα έξω από το ναύσταθμο της Σαλαμίνας να μεταδίδουν live ποια πολεμικά μας πλοία αποπλέουν, καθώς και άπειρες άλλες εκπομπές αντίστοιχου ύφους και περιεχομένου. Τόσα χρόνια μετά θεωρώ/ελπίζω πως από αυτούς έχουν ληφθεί μέτρα προστασίας μας για την επόμενη φορά – από τους ιντερνετικούς επιγόνους τους όμως;