Τα startups χρειάζονται ιδανικούς καταναλωτές και η κοινωνία μας ιδανικούς πολίτες

Δημοσιεύθηκε στο startupper.gr, 19.11.2018

Είμαι από τους τυχερούς που εξ επαγγέλματος έρχομαι συνεχώς σε επαφή με startuppers και τη νέα γενιά επιχειρηματιών. Η επαφή αυτή με αναζωογονεί και μου δίνει ελπίδα για το μέλλον, καθώς διαπιστώνω ότι άνθρωποι που συχνά έχουν τα μισά μου χρόνια τολμούν να ονειρευτούν ότι ξεκινώντας από την Ελλάδα της κρίσης θα κατακτήσουν τον κόσμο. Όχι μόνο αυτό, αλλά διαθέτουν και την τεχνική γνώση και ικανότητα να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους. Όλα αυτά βοηθούν και μένα να νιώσω λίγο καλύτερα στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει δημιουργηθεί γύρω μας. Την ίδια στιγμή όμως αναρωτιέμαι με ανησυχία, σε ποιους καταναλωτές απευθύνονται όλες αυτές οι καταπληκτικές νέες ιδέες;

 

Το πρόβλημα το γνωρίζουν πολύ καλύτερα οι καλλιτέχνες, ιδίως οι συγγραφείς. Η έννοια του ιδανικού αναγνώστη, εκείνου που θα διαβάσει και θα καταλάβει αυτό που θέλουν να του πουν, στην πραγματικότητα δεν υφίσταται. Γι αυτό έχουν πει ότι ποτέ δύο ίδιοι άνθρωποι δεν διαβάζουν το ίδιο βιβλίο. Καθένας μπαίνει στην ανάγνωση κουβαλώντας τις δικές του γνώσεις και παραστάσεις, αλλά και διάθεση της ημέρας. Παρόλα αυτά, όσο κι αν δεν θέλει να το παραδεχτεί δημοσίως, κάθε συγγραφέας έχει έναν ιδανικό αναγνώστη στο μυαλό του, ένα προφίλ ανθρώπου στον οποίο απευθύνεται. Κάτι τέτοιο είναι άλλωστε απαραίτητο για την επιτυχία του βιβλίου του: Αν η κοινωνία κρίνει ότι δεν αφορά κανέναν τότε θα ξεχαστεί, τουλάχιστον προσωρινά.

 

Κάπως έτσι ισχύει και στα startups (άλλωστε πιστεύω ότι οι startuppers είναι, στην ουσία, καλλιτέχνες). Καθώς οι επιχειρηματικές ιδέες τους είναι καινοτόμες και συχνά αντισυμβατικές απαιτείται, έμμεσα, ένα συγκεκριμένο προφίλ πελατών-χρηστών που θα μπορούσε να τις χρησιμοποιήσει και στους οποίους απευθύνονται.

 

Ποιοι είναι αυτοί; Εκεί ακριβώς βρίσκεται η ανησυχία μου. Καινοτόμες ιδέες που αλλάζουν νοοτροπίες ετών με τη βοήθεια της τεχνολογίας μπορούν να χρησιμοποιήσουν μόνο άνθρωποι μορφωμένοι και εκπαιδευμένοι στις νέες τεχνολογίες, με όρεξη να μάθουν νέα πράγματα, να πειραματιστούν, να αλλάξουν οι ίδιοι τις συνήθειές τους και μαζί τον κόσμο γύρω τους. Σε αυτούς, τελικά, απευθύνεται η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρηματικών ιδεών των startuppers, αυτοί είναι οι ιδανικοί πελάτες τους.

 

Ταυτόχρονα αυτοί είναι οι ιδανικοί πολίτες μιας σύγχρονης κοινωνίας. Όλα τα παραπάνω εκτός από πελάτες-χρήστες των startups χαρακτηρίζουν ταυτόχρονα υπεύθυνους πολίτες που αντιλαμβάνονται τα προβλήματα γύρω τους και αναζητούν τις καλύτερες λύσεις από την αγορά και τις δικές τους δυνάμεις, όχι από το «κράτος» ή τις «ξένες δυνάμεις» που θα τα λύσουν όλα με έναν τρόπο μαγικό.

 

Επομένως, εκτός από startuppers χρειαζόμαστε και ιδανικούς πελάτες τους/χρήστες των λύσεων που προτείνουν. Πως επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο; Μόνο με την εκπαίδευση. Εκπαίδευση πολιτών που σκέφτονται ορθολογικά, κριτικά και ισορροπημένα. Που μαθαίνουν τους κοινωνικούς και τεχνολογικούς κανόνες και τους εφαρμόζουν προς όφελος των ιδίων και της κοινωνίας τους.

 

Αν δεχτεί κανείς τα παραπάνω, τότε βγαίνουν ένα-δύο πρακτικά συμπεράσματα: Πρώτο, ότι η σύνδεση εκπαίδευσης-αγοράς είναι λάθος. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν οφείλει να φτιάχνει στελέχη επιχειρήσεων αλλά ικανούς πολίτες, οι οποίοι μπορεί να λειτουργήσουν και ως στελέχη επιχειρήσεων – αλλά ταυτόχρονα και με πολλούς άλλους τρόπους: ως υπεύθυνοι ψηφοφόροι, ως ώριμοι καταναλωτές, ως power users τεχνολογιών, ως πολίτες σε εγρήγορση κα.

 

Δεύτερο, ότι όσο σημαντική είναι η οικονομική ενίσχυση των startuppers άλλο τόσο σημαντική είναι η ενίσχυση της παιδείας. Ακόμα και χρηστικά-νεοφιλελεύθερα να το δει κανείς, οι καλύτερες υπολογιστικές εφαρμογές του κόσμου δεν θα είχαν καμία τύχη σε καταναλωτές που δεν γνωρίζουν να ανοίγουν υπολογιστή. Επομένως, η παιδεία είναι σημαντική. Όσα χρήματα και να ξοδέψει κανείς εκεί και πάλι δεν θα είναι αρκετά. Δεν είναι ένα πηγάδι χωρίς πάτο, είναι η μόνη μας ελπίδα για επιβίωση.