Δημοσιεύθηκε στο emea.gr, 09.03.2019. Ανήκει στην σειρά Ctrl-Alt-Del.
Στο προηγούμενο σημείωμα είπαμε “πάλι καλά” που οι Δήμαρχοι ακόμα και την τελευταία στιγμή αποφάσισαν να κάνουν κάτι για να δείξουν “έργο” λίγο πριν τις εκλογές. Έστω όμως ότι ένας Δήμαρχος είχε κάθε διάθεση να κάνει κάτι και κατά τη διάρκεια της τετραετίας του. Τι θα μπορούσαμε άραγε αντικειμενικά να περιμένουμε από αυτόν;
Ένα παράδειγμα θα δείξει καλύτερα τι θέλω να πω.
Ανεβοκατεβαίνω την Λεωφόρο Πεντέλης σχεδόν κάθε μέρα. Κάπου εκεί στο ύψος Χαλανδρίου έχω παρατηρήσει ένα Toyota Avensis που συστηματικά, κάθε εργάσιμη ημέρα και ώρα, καταλαμβάνει παρκαρισμένο οριζόντια ολόκληρο το πεζοδρόμιο. Δεν υπάρχει τρόπος να περάσεις, πρέπει να κατέβεις στον δρόμο. Συνδυασμένο με κάτι τραπεζοκαθίσματα και μια στάση λεωφορείου σε αναγκάζει να περπατήσεις στο οδόστρωμα για καμιά πενηνταριά μέτρα.
Τι το ιδιαίτερο έχει αυτό σε σχέση με τα άπειρα άλλα αυτοκίνητα που κάνουν ακριβώς το ίδιο σε ολόκληρη την Ελλάδα; Μα, την μονιμότητα. Το Avensis θα το βρει κανείς εκεί παρκαρισμένο σταθερά, όλες τις εργάσιμες ημέρες και ώρες, στο ίδιο ακριβώς σημείο. Υποθέτω ότι ανήκει σε κάποιον καταστηματάρχη εκεί δίπλα.
Γιατί ο Δήμαρχος Χαλανδρίου δεν έχει πει στον οδηγό του να το πάρει επιτέλους από κει; Μα, υποθέτω, για τον ίδιο ακριβώς λόγο που σε ολόκληρη την Λ. Πεντέλης κανένας αρμόδιος Δήμαρχος δεν ασχολείται με το χάλι της: Επειδή οι καταστηματάρχες είναι κατά πάσα πιθανότητα δημότες του αντίστοιχου Δήμου. Αν ο Δήμαρχος Χαλανδρίου πει στον οδηγό του Avensis να σταματήσει να καταλαμβάνει το πεζοδρόμιο, αφαιρώντας του έτσι την σταθερή, βολική, τζάμπα θέση στάθμευσής του, τότε μάλλον θα χάσει την ψήφο του στις επόμενες δημοτικές. Και του ίδιου, και της οικογένειάς του. Άσε που μπορεί κάποιους από αυτούς να τους γνωρίζει και προσωπικά. Γιατί επομένως ο Δήμαρχος να το έκανε ποτέ αυτό;
Η ίδια εξήγηση εφαρμόζεται παντού. Αν ο Δήμαρχος επιβάλει το νόμο στους δημότες του ρισκάρει να δει τη δυσαρέσκειά τους στις επόμενες εκλογές. Αν δεν έχει αυτοκτονική πολιτικά διάθεση, γιατί να τσακωθεί μαζί τους; Η στάθμιση είναι πραγματικά απλή: Για τραπεζοκαθίσματα μπορεί να τσακωθεί μαζί τους επειδή αφενός είναι έσοδα για το Δήμο και αφετέρου μπορεί να “χαλάσει” έναν αλλά ταυτόχρονα “φτιάχνει” τον δίπλα του που εξίσου ψηφίζει. Για παράνομες σταθμεύσεις όμως, που κανένας δεν ωφελείται παρά μόνο η νομιμότητα, δεν έχει κανέναν λόγο να εμπλακεί. Το ίδιο και για να επιβάλει την απαγόρευση στο κάπνισμα, άλλωστε.
Αν επομένως δεν πρόκειται για έναν ήρωα το λογικό είναι ένας Δήμαρχος, εξαιτίας της τοπικής και προσωπικής σχέσης με τους δημότες του, να μην πάρει ποτέ δύσκολες αποφάσεις. Αποφάσεις υπέρ της νομιμότητας, για το γενικό καλό δεν αποφέρουν, παρά μόνο κόβουν, ψήφους. Στη στενή λογική της πολιτικής σκοπιμότητας αυτό είναι το μόνο που μετρά.
Κι όμως αυτές, τις “δύσκολες” αποφάσεις θα περίμενε κανείς. Αποφάσεις που θα αλλάξουν τα πράγματα, που θα λύσουν προβλήματα. Θεωρητικά, ο δήμαρχος (ή και ο πρωθυπουργός) δεν εκλέγεται για να διαχειριστεί αλλά για να δώσει κατεύθυνση. Αν ζητούσαμε διαχειριστή τότε δεν θα κάναμε εκλογές αλλά πρόσληψη βάσει βιογραφικού. Μπαίνουμε στον κόπο να εκλέξουμε κάποιον για να μας πάει κάπου, όχι για να διαχειριστεί καλύτερα το δημόσιο ταμείο.
Αν όμως θεωρηθεί η παραπάνω λογική δεδομένη τότε ένας συνηθισμένος Δήμαρχος είναι καταδικασμένος αποκλειστικά και μόνο σε πράξεις διαχείρισης αν θέλει να επιβιώσει πολιτικά. Όχι μόνο δεν πρέπει να παρενοχλήσει τις παράνομες συνήθειες των δημοτών του αλλά πρέπει να τους διευκολύνει και σε μερικές ακόμα, αν θέλει να εξασφαλίσει την ψήφο τους. Για τους πιο δραστήριους Δημάρχους μένει μόνο η έγκαιρη αλλαγή λάμπας ή ο εξοπλισμός κανενός πάρκου ως μόνη λύση για να δείξουν ότι είναι καλύτεροι από όλους τους άλλους.
Με αυτόν όμως τον τρόπο καταλήγουμε σε Δημάρχους-κηπουρούς, με αντικειμενική δυνατότητα καλλωπισμού και καθαρισμού της πόλης τους και μόνο. Οτιδήποτε παραπάνω μάταια το αναζητάμε από αυτούς. Δεν ξέρω αν, και πως, θα μπορούσε αυτό ποτέ να λυθεί. Πιθανότατα να μην έπρεπε να τους έχουν δοθεί τόσες αρμοδιότητες. Όμως αυτό έγινε, πάει. Τώρα φαντάζομαι ότι η μόνη λύση μπορεί να έρθει από κάτω προς τα πάνω: Καθένας από εμάς πρέπει να προσέξει τι ψηφίζει ώστε να εκλέξει ανθρώπους που μπορούν να προσφέρουν κάτι επιπλέον, κάτι διαφορετικό. Σταδιακή δηλαδή βελτίωση, βήμα-βήμα. Αλλιώς, ένας καλός κηπουρός ή έστω ένα ικανό στέλεχος επιχειρήσεων και καλύτερη δουλειά διαχείρισης θα κάνει και φθηνότερος για τα δημόσια οικονομικά θα είναι.